Wet hergebruik van overheidsinformatie

Op 18 juli 2015 is de Wet hergebruik van overheidsinformatie (Who) in werking getreden. Burgers en bedrijven kunnen een verzoek indienen tot het verstrekken van overheidsinformatie. Deze informatie kan worden gebruikt door natuurlijke personen of rechtspersonen voor commerciële of niet-commerciële doeleinden. Het voornaamste doel daarbij is het creëren van economische meerwaarde. In juli 2021 zal naar verwachting de nieuwe Europese Open Data Richtlijn worden geïmplementeerd in de Who. Nu zijn overheden verplicht om op verzoek van burgers, bedrijven en onderzoeksinstellingen openbare overheidsinformatie (tegen marginale kosten) voor hergebruik beschikbaar te stellen. De nieuwe richtlijn introduceert een verplichting om dynamische, real-time data door middel van Application Programming Interfaces (API’s) proactief te ontsluiten. In de praktijk gaat het hier veelal om sensordata. Verder wordt de reikwijdte van het begrip ‘open data’ opgerekt. Gemeenten moeten op verzoek onderzoeksdata, die met overheidsmiddelen gefinancierd werden, beschikbaar kunnen stellen als open data.

Volgens de Open Data Richtlijn wordt er een lijst van ‘high value datasets’ op Europees niveau vastgesteld, die actief in een machinaal leesbaar formaat via API's of in de vorm van een bulksgewijze download voor hergebruik beschikbaar stelt. Het gaat daarbij om datasets die groot potentieel hebben om sociaaleconomische of ecologische baten en innovatieve diensten te genereren. Welke datasets op de ‘high value datalist’ gezet worden en of zich daar ook gemeentelijke datasets onder zullen bevinden, is nu nog niet bekend. Daarover zal de Europese Commissie nog een voorstel doen.

De gevolgen voor belastingorganisaties zijn naar de letter van de wet genomen beperkt en zijn in een impactanalyse van de VNG in beeld gebracht. De geest van de wet houdt echter een uitnodiging in, om voortvarend met open datadeling aan de slag te gaan. Vanuit de VNG wordt er ingezet om datadeals te realiseren (een datadeal is een bestuurlijke afspraak met partners over datadeling). Als eerste gaat men aan de slag met thema’s als de energietransitie, de ondermijning en het vroegtijdig signaleren van schulden. Dit zou kunnen betekenen, dat de belastingorganisaties, uiteraard met in achtneming van wet- en regelgeving en de beginselen van behoorlijk bestuur, op enig moment via API’s datasets beschikbaar zou moeten stellen.

Vanaf 2021.

VNG, Europese Commissie