Wijziging provinciaal belastinggebied

In het Klimaatakkoord is afgesproken onderzoek te doen naar een verschuiving van de belasting op het bezit van auto’s naar een belasting op het gebruik van auto’s (kilometerheffing), teneinde de schadelijke uitstoot van CO₂ te verminderen. Tevens wordt een voortzetting van de verlaagde motorrijtuigenbelasting voor 0-emissie-auto’s voorgesteld. Dit heeft een negatief effect op de potentiële belastinginkomsten (opcenten motorrijtuigenbelasting) van provincies.

De Raad voor het Openbaar Bestuur heeft in 2020 geoordeeld dat inderdaad sprake is van een beperking van de heffingsbevoegdheid (www.raadopenbaarbestuur.nl/documenten/publicaties/2020/05/01/opcentenmotorrijtuigenbelasting) en laat het aan de regering over deze beperking te compenseren. Dit zou kunnen door bijvoorbeeld de heffingsgrondslag te verbreden of de provincie in plaats hiervan een andere heffing te geven. Hiertoe is onderzoek gedaan door een interdepartementale werkgroep. Het rapport is op 27 mei naar de Tweede Kamer gezonden (Kamerstukken II 2020-21, 35 570-C, nr. 5) . Als mogelijke opties voor nieuwe provinciale heffingen worden genoemd een ingezetenenheffing, een vestigingsheffing, een voertuigenbelasting, een provinciale OZB, een toeristenbelasting en opcenten op de nog in te voeren kilometerheffing. Besluitvorming is doorgeschoven naar het volgende kabinet (Rutte IV).

In het regeerakkoord van Rutte IV (Kamerstukken II 2021-2022, 35788, nr. 77 bijlage) is opgenomen dat in 2030 een systeem van betalen naar gebruik van de weg (kilometerheffing) zal worden ingevoerd en dat de tarieven van de MRB daarvoor afhankelijk gemaakt zullen worden van het aantal gereden kilometers. Hoe de gevolgen hiervan voor de provinciale opcenten op de MRB zullen worden opgevangen wordt niet vermeld. Tijdens de huidige kabinetsperiode zullen er nog geen wijzigingen worden doorgevoerd en zal de financiering van de medeoverheden grotendeels worden vormgegeven via de accres systematiek.

Zie ook het agendapunt over de mogelijke uitbreiding van het gemeentelijke belastinggebied. Nu in beide gevallen over nieuwe heffingen wordt gesproken, zou er mogelijk overlap kunnen zitten in heffingsgrondslagen. Hierover zal afstemming moeten plaatsvinden. Zie hierover ook de brief van de staatssecretaris van BZK van 7 december 2020 over het vervolgproces van de herijking van de verdeling van het gemeentefonds, de herijking van het provinciefonds en de herziening van het provinciaal belastinggebied (Kamerstukken I 2020-2021 35 570 B, nr. C).

De Minister van Financiën heeft begin 2022 aangegeven dat er voor de periode na 2025 in overleg met de medeoverheden een nieuwe financieringssystematiek wordt uitgewerkt voor gemeenten en provincies om hun autonomie te vergroten en een stabielere financiering te realiseren, waarbij de eerdere rapporten als uitgangspunt dienen (Kamerstukken II 2021-2022, 35 925, nr. 145, vragen 20 en 46-48).

Op 14 juni 2022 zijn twee moties aangenomen (Kamerstukken II 2021-2022, 35 925 VII, nrs. 159 en 165), waarin wordt opgeroepen om raadsleden en Statenleden te betrekken bij de wijziging van de financieringssystematiek en om de plannen voortvarend uit te werken en nog in 2022 aan de Tweede Kamer terug te koppelen.

Mogelijk krijgen provincies een andere of uitgebreidere heffingsbevoegdheid.

Besluitvorming zal plaatsvinden door het kabinet Rutte IV. Op zijn vroegst in 2025 zal er een wijziging plaatsvinden.

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.